نروژ به همراه چین،ژاپن،دانمارک،جمهوری چک،هندوستان،آذربایجان و چند کشور دیگر از جمله کشورهایی هستند که در آنها با وضع قوانین بازدارنده از شرایط بوجود آمدن تابعیت دوگانه یا چند گانه افراد جلوگیری می شود.
در کشورهای سنگاپور و آفریقای جنوبی احتمال ابطال تابعیت دوگانه یا چندگانه بصورت خودکار انجام نمی شود ولی محتمل است.حتی در عربستان سعودی داشتن تابعیت دوگانه حتی جریمه سنگین دولتی هم دارد.در بیشتر کشورهای عرب زبان دنیا،داشتن تابعیت دوگانه منع شده است.



کشورهای آلمان،اتریش،هلند معمولا اجازه داشتن تابعیت دوگانه را به افراد نمی دهند و تنها در حالتی که در زمان تولد فرد،امکان داشتن تابعیت دوگانه وجود داشته باشد(یعنی والدین وی از دو کشور مختلف باشند)،احتمال داشتن تابعیت دوگانه وجود دارد.بطور نمونه، "آرنولد شوارتزنگر" که هم اکنون شهردار ایالت کالیفرنیاست متولد اتریش است ولی دارای تابعیت دوگانه اتریشی-آمریکایی است.در سایر موارد یعنی در صورتی که فرد درخواست تابعیت کشوری دیگر را بدهد،تابعیت آلمانی یا اتریشی فرد بصورت خودکار باطل می شود.

در اسپانیا نیز قوانین بازدارنده برای دریافت تابعیت دوگانه است و تنها در مواردی خاص این امکان وجود دارد که شخصی دارای تابعیت دوگانه باشد.بطور مثال اگر فردی که تابعیت اسپانیا را دارد تابعیت برخی از کشورهای آمریکای جنوبی و یا مرکزی را داشته باشد می تواند همچنان تابعیت اولیه خود را حفظ نماید.

در انگلستان هم داشتن تابعیت دوگانه برای افراد از سال 1948 میلادی بدون هیچگونه محدودیتی آزاد بوده است.




در کانادا و آمریکا و طبق قوانین موجود،تمامی افرادی که در خاک کانادا یا آمریکا متولد شوند شهروند و یا سیتیزن آن کشور محسوب می شوند و مجاز هستند تابعیت دوگانه هم داشته باشند.حتی در آمریکا اگر شخصی بمدت شش ماه در ارتش این کشور خدمت کرده باشد،می تواند تابعیت آمریکایی دریافت کند.مطابق مقررات کشور آمریکا،افراد دارای تابعیت دوگانه یا چندگانه برای ورود و خروج از آمریکا باید از گذرنامه آمریکایی خود استفاده کنند با توجه به اینکه استفاده از گذرنامه غیرآمریکایی هم هیچ گونه مشکلی برای تابعیت آمریکایی آنها ایجاد نمی کند.




با این همه،دولت کانادا در سالهای اخیر موضوع عدم پذیرش تابعیت دوگانه افراد را مجددا در دست بررسی قرار داده است.دستور بازنگری پس از آن داده شد که دولت کانادا در ماه آگوست سال گذشته هنگام جنگ لبنان با اسرائیل 85 میلیون دلار صرف کرد تا 15 هزار نفر از لبنانی تبارهای ساکن کانادا که دارای پاسپورت کانادایی بودند را از آن کشور خارج سازد.

در ارمنستان تابعیت دوگانه افراد به تصویب رسیده است و براساس قانون هر فرد بالای 18 سال که زبان ارمنی بداند و با قانون اساسی این کشور آشنا باشد و نیز آنانی که ارمنی الاصل بوده یا همسر ارمنی داشته باشند، می توانند از مزایای تابعیت دوگانه برخوردار باشند.
در سوئیس و استرالیا و نیوزیلند که در این زمینه بیشترین حقوق را برای شهروندان خود قائل هستند،هم تابعیت دوگانه و هم تابعیت چندگانه افراد به رسمیت شناخته می شود و افرادی که تابعیت خارجی دارند می توانند تابعیت اصلی خود را بدون ابطال تابعیت اصلی خود حفظ کنند.

وضعیت تابعیت دوگانه در ایران
طبق اصل چهل و یکم قانون اساسی ایران تابعیت کشور ایران حق مسلم هر فرد ایرانی است و دولت نمی تواند از هیچ ایرانی سلب تابعیت کند مگر به درخواست خود او یا در صورتی که به تابعیت کشور دیگری درآید.بنابراین،دولت ایران تابعیت دوگانه هیچ فرد ایرانی را به رسمیت نمی شناسد و در زمان مسافرت هر فرد ایرانی که سیتیزن کشورهای بیگانه هم هست باید گذرنامه ایرانی خود را همواره به همراه داشته باشد.طبق قوانین موجود در ایران، تابعیت یک امر همیشگی و زوال ناپذیر است.




عواقب ترک تابعیت در ایران
در صورتی که فردی ایرانی به هر دلیلی تابعیت ایرانی خود را لغو کند،این امر "جرم" محسوب نمی شود ولی عواقب خاص خودش را دارد.ابتدا اینکه در صورتی درخواست لغو تابعیت وی مورد بررسی قرار می گیرد که شخص متقاضی ترک تابعیت 25 سال تمام را داشته باشد و خدمت نظام وظیفه را انجام داده باشد ضمن اینکه هیات وزیران نیز خروج از تابعیت وی را اجازه دهد و مهم تر از همه اینکه متعهد شود ظرف حداکثر یک سال پس از ترک تابعیت نسبت به تعیین تکلیف اموال غیرمنقول خویش اقدام کند.این بدان معنی است که کلیه اموال غیرمنقول شخص ایرانی که دارای تابعیت دوگانه است با نظارت دادستان به فروش میرسد و پس از کسر مخارج فروش، الباقی قیمت آن به او مسترد می شود.

شرایط دریافت تابعیت ایرانی
طبق قانون اساسی ایران،اتباع خارجی در صورتی می توانند تابعیت ایرانی داشته باشند که:
- به سن 18 سال تمام رسیده باشند
- 5 سال متوالی یا متفاوت بصورت قانونی در ایران ساکن بوده باشند
- فراری از خدمت نظام وظیفه در کشور متبوع خود نباشند
- در هیچ کشوری به جنحه مهم یا جنایت غیرسیاسی محکوم نشده باشند

محدودیت ها و مشکلات دریافت تابعیت ایرانی
با این همه، افرادی که تابعیت ایرانی دریافت کنند از تمامی حقوق یک ایرانی برخوردار می شوند ولی نمی توانند هیچگونه مقام و پستهای مهم دولتی یا سیاسی را احراز نمایند و یا در مجلس شورای اسلامی به عضویت درآیند و یا در امور قضاوت و یا در وزارت امورخارجه استخدام شوند.
در حال حاضر حتی به فرزندان بانوان ایرانی که با مردان غیرایرانی ازدواج می کنند،تابعیت ایرانی تعلق نمی گیرد و این فرزندان باید تابعیت پدر خارجی خود را داشته باشند.پدیده ازدواج دختران و زنان ایرانی با اتباع دیگر کشورها با ورود اتباع افغان به کشور شکل پیچیده‌تری به‌خود گرفت. ازدواج تعداد زیادی از دختران با مردان افغانی، تولد کودکانی را به‌دنبال داشت که دورگه بودند اما از زمان تولد در ایران ساکن بودند. رشد روزافزون این ازدواج‌ها، تولد کودکان دورگه بیشتری را در پی داشت. ورود به دبستان یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی بود که کودکان ایرانی- افغانی با آن روبه‌رو می‌شدند. از طرفی دبستان‌ها بدون برگه‌های هویتی نمی‌توانستند کودکان را ثبت‌نام کنند از سوی دیگر تولد این کودکان در هیچ سند رسمی‌ای به ثبت نرسیده بود.

تحلیلی کوتاه بر مقوله تابعیت دوگانه
همه ی ما می دانیم که داشتن تابعیت دوگانه یا داشتن دو گذرنامه در نگاه اول یعنی داشتن دو دفترچه کاغذی که هیچ دلیلی مبنی بر داشتن تعلق خاطر یا داشتن ریشه های فرهنگی و تاریخی مشترک با کشور موردنظر نخواهد بود.در واقع،داشتن گذرنامه از یک کشور بیگانه علاوه بر داشتن گذرنامه از موطن اصلی خود گویای هویت و شخصیت خارجی فرد نیست و شاید تنها راه حلی برای برخی افراد جهت تسهیل امور مسافرتی شان به خارج از کشور می تواند باشد.بنابراین،اگر در قوانین موجود ترک تابعیت اولیه فرد شرطی اجباری برای کسب تابعیت کشور دوم باشد،به احتمال خیلی زیاد هیچ فردی تن به آن نخواهد داد و کمتر کسی حاضر می شود تنها برای تسهیل امور مسافرتی اش از هویت اصلی خودش صرفنظر کند.البته موارد خاص همچنان وجود دارد و امکان دارد افرادی که از نظر سیاسی یا اجتماعی پناهنده محسوب می شوند تحت شرایط خاص تن به این کار بدهند ولی شاید بتوان ادعا نمود که توده ی افراد بر این باور باشند که داشتن تابعیت دوگانه تنها در صورتی واقعی جلوه می کند که فرد از نظر احساسات درونی با جامعه کشور جدید به قدری درهم آمیختگی داشته باشد که نسبت به کشور دوم خود احساس قوی تعلق خاطر و وفاداری نماید که معمولا این حالت نادر در کمتر فردی قابل درک است.
بنابراین شاید طرح این پرسش خیلی هم غیرمنطقی و غیرمعقول نباشد اگر از خودمان بپرسیم که مرزهای تعریف تابعیت یک کشور در کجاست و آیا باید مرزی وجود داشته باشد یا خیر؟! آیا اینکه فردی خارجی تابعیت سوئدی داشته باشد و همزمان دارای دو گذرنامه از ایران و سوئد باشد در حالیکه از نظر درونی و شخصیتی،افکار و احساسات و حس مسئولیت پذیری و وفاداری قویتری نسبت به وطن اصلی خود دارد،دلیلی موجه برای داشتن تابعیت دوگانه وی می تواند باشد یا خیر؟! آیا گذرنامه فرد نباید چیزی فراتر از یک دفترچه کاغذی یا یک نیاز مقطعی باشد؟!
برای اینکه به پاسخ این پرسش ها کمی بیشتر نزدیک شوید،پیشنهاد می کنم این مقاله را مطالعه کنید و نظرات خودتان را با دیگر دوستان تان در بخش نظرات این وبلاگ به اشتراک بگذارید.

منابع و پیوندهای مربوط:
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1867479
http://en.wikipedia.org/wiki/Multiple_citizenship
http://hamshahrionline.ir/news-146332.aspx
http://www.thelocal.se/36646/20111010تهیه،تنظیم و نگارش: علی مهدی پور


*درصورتی که قصد لینک این صفحه را دارید،از نوار تولبار بالای صفحه به کل مطلب لینک کنید.لطفا مطالب را بدون ذکر منبع در جایی کپی نکنید.هرکدام از ما با رعایت حقوق نویسنده می توانیم به غنای فرهنگ کپی رایت در ایران کمک کنیم.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: